مدیریت تاخیرات پرداخت در پروژه‌های عمرانی: راهنمای عملی

مدیریت تاخیرات پرداخت در پروژه‌های عمرانی: راهنمای عملی

فرآیند دریافت حق‌الزحمه توسط پیمانکاران

در طول پروژه‌های عمرانی، پیمانکاران به صورت ماهانه مسئول تهیه و ارسال صورت‌وضعیت‌های کارکرد موقت و قطعی هستند تا حق‌الزحمه خود را دریافت کنند. این فرآیند، که در قلب مدیریت مالی پروژه قرار دارد، برای حفظ جریان نقدینگی و پیشبرد پروژه حیاتی است.

چالش‌های مواجهه با تاخیر در پرداخت

گاهی اوقات، کارفرما ممکن است به دلایل مختلف قادر به پرداخت به‌موقع صورت‌وضعیت‌ها نباشد. این تاخیرات می‌توانند باعث توقف یا کاهش پیشرفت پروژه شوند، زیرا تزریق مالی به پروژه به تعویق می‌افتد.

راهنمای قانونی برای تاخیرات پرداخت

مطابق با ماده ۳۰ شرایط عمومی پیمان، تاخیرات ناشی از عدم پرداخت صورت‌وضعیت‌ها و پیش‌پرداخت‌ها، که خارج از کنترل پیمانکار است، می‌تواند به افزایش مدت پیمان منجر شود. این بخش به شرح و تحلیل این قوانین و چگونگی محاسبه تاخیرات پرداخت می‌پردازد.

محاسبه تاخیرات بر اساس دستورالعمل ۵۰۹۰

دستورالعمل ۵۰۹۰، صادره از سوی سازمان برنامه و بودجه، روش محاسبه تاخیرات پرداخت در پروژه‌های عمرانی را تعیین می‌کند. بخش ۳ این بخشنامه به تفصیل در مورد روش محاسبه تاخیرات بحث می‌کند.

1- نحوه محاسبه مدت تمدید

چنانچه در پرداخت هر یک از صورت وضعیت های موقت بعد از ضرب الاجل تعیین شده تاخیری رخ داده باشد مدت زمانی که از این بابت بمدت پیمان اضافه میشود از رابطه زیر محاسبه میگردد :

1-1-مدت تمدید عبارتست از تعداد روزهاییکه بمدت اولیه پیمان اضافه می گردد.

2-1-مبلغ صورت وضعیت عبارتست از مبلغ ناخالص کارکرد صورت وضعیتی که در پرداخت آن تاخیر شده است.

3-1-دوره صورت وضعیت عبارت است از فاصله زمانی تاریخ تسلیم صورت وضعیت مورد محاسبه و صورت وضعیت ما قبل آن به کارفرما بر حسب روز

4-1. مدت اولیه قرارداد عبارت از مدتی است که در پیمان بعنوان مدت پیمان ثبت شده باشد . این مدت به روز تبدیل شده و در رابطه بالا اعمال میگردد .

5-1- مبلغ اولیه پیمان عبارتست از مبلغی که در پیمان بعنوان مبلغ پیمان ثبت شده باشد .

6-1- مدت تاخیر در پرداخت عبارتست از فاصله زمانی بین تاریخ واقعی پرداخت و “تاریخ پرداخت طبق پیمان”

2- نحوه محاسبه تمدید مدت به دلیل تأخیر در پیش پرداخت ها

هرگاه در پرداخت پیش پرداختها تاخیری رخ داده باشد مدت زمانی که از این بابت بمدت قرارداد اضافه می شود بشرح زیر محاسبه میگردد .”

1-2- چنانچه در پرداخت قسط اول پیش پرداخت تاخیر شده باشد مدت تمدید از رابطه زیر محاسبه می گردد .

مدت تاخیر در پرداخت *0.9 = مدت تمدید

2-2- هرگاه در پرداخت اقساط بعدی تاخیری رخ داده باشد مدت تمدید از رابطه زیر بدست می آید:

2-2-1- منظور از آخرین صورت وضعیت ، آخرین صورت وضعیت قبل از تسلیم ضمانت نامه است .

2-2-2- مدت تاخیر در پرداخت عبارتست از فاصله زمانی بین تاریخ واقعی پرداخت و ده روز پس از تاریخ تسلیم ضمانت نامه مربوطه به کارفرما .

3- تمدید پیمان ناشی از تاخیرات پرداخت

چنانچه در پرداخت چند صورت وضعیت و پیش پرداخت تاخیرهائی رخ داده باشد مدت تمدید پیمان عبارتست از مجموع مدتهای تمدیدی که برای هر مورد بدست آید .

تبصره – روش فوق همچنین در حالت هائیکه در یک مقطع زمانی معین چند فقره مطالبات پیمانکار پرداخت نشده باشد مورد عمل قرار خواهد گرفت . لکن در این حالت با مجموع مدت تمدید از مدت زمان واقع بین “اولین تاریخ پرداخت طبق پیمان “و تاریخ واقعی آخرین پرداخت در مقطع مورد عمل بیشتر نخواهد بود .

4- پرداخت چند مرحله ایی صورت وضعیت ها

چنانچه یک صورت وضعیت در چند قسط پرداخت شده باشد هر یک از اقساط یک صورت وضعیت تلقی شده و جمع تاخیرات حاصل از آنها بعنوان مدت تمدید ناشی از تاخیر در پرداخت آن صورت وضعیت تلقی میگردد .

در این حالت بجای حاصلضرب ( مبلغ صورت وضعیت × 0.697 ) مبالغ خالص دریافتی پیمانکار در هر قسط منظور میگردد

5- دریافت وام توسط پیمانکار

چنانچه پیمانکار وام یا پیش پرداختی غیر از آنچه در قرارداد پیش بینی و مشخص شده است دریافت کرده باشد مبلغ دریافتی از این بابت بعنوان خالص دریافتی پیمانکار و بابت صورت وضعیتهای بعد از دریافت این وامها تلقی میگردد . و مادام که جمع مبالغ خالص قابل پرداخت صورت وضعیتهای بعد باین نرسیده باشد تمدید مدت ناشی از تاخیر پرداخت احتمالی این صورت وضعیتها کان لم یکن تلقی میگردد.

دوره توقف کار

مقطع زمانی که بعنوان ” دوره وقوع توقف کار ” ناشی از تاخیر در پرداختها تعیین میگردد مقطعی از زمان است که از نظر طول مدت مساوی مدت تمدید بوده و از نظر تاریخ وقوع توقف منتهی به ” تاریخ واقعی پرداخت” باشد.

“دوره توقف کار” که به ترتیب فوق تعیین میگردد به جدول رسیدگی منعکس شده و برای تعیین حدود تداخل تاخیرات همزمان ناشی از عوامل مختلف مورد استفاده قرار میگیرد .

تمدید قابل قبول

پس از تعیین کل مدت تمدید بابت تاخیر در پرداختها باید با توجه به مبلغ کل کار طبق صورت وضعیتهای قطعی و مبلغ کل پرداخت شده در صورت وضعیت های موقت ( با ماقبل قطعی پرداخت شده ) مدت تمدید قابل قبول از این بایت را طبق فرمول زیر تعیین کنیم

نمونه ایی از محاسبه تاخیرات پرداخت