استراتژی‌های مدیریت تاخیرات در پروژه‌های عمرانی: برنامه‌ریزی مجدد، زمانبندی مجدد و برنامه جبرانی
تفاوت بین ریپلن، ری اسکژول و برنامه جبرانی
در زمان‌هایی که در پروژه‌های عمرانی با تاخیرات مواجه می‌شویم، سه اصطلاح مهم به کار گرفته می‌شوند: ریپلن (برنامه‌ریزی مجدد-Replan)، ری اسکژول (زمانبندی مجدد- Reschedule)، و برنامه جبرانی (Catch up Plan). هر یک از این اصطلاحات کاربردهای متفاوتی دارند که باید متناسب با شرایط خاص پروژه اعمال شوند. بهتر است با کاربرد هر یک از موارد فوق آشنا شویم
تعریف و کاربرد برنامه ریزی مجدد – Replan در پروژه‌های عمرانی
در ابتدای پروژه یک برنامه زمانبندی برای مدت پیمان نوشته می شود در حین اجرای کار یا پایان مدت پیمان یا هر تمدید دیگری اگر اختلاف پیشرفت واقعی از برنامه ایی به حدی باشد که برنامه زمانبندی معیار مناسبی برای ادامه کار نباشد و بلااستفاده گردد مجدد نسبت به برنامه ریزی مجدد متناسب با میزان کار باقیمانده و مدت تعیین شده ناشی از ابلاغ تمدید پیمان صورت می پذیرد که به این فرآیند برنامه ریزی مجدد یا Replan ‘گفته می شود. بایستی به سه نکته خیلی مهم و کاربردی توجه نمود
- برنامه جدید از دو بخش مهم تشکیل می شود فعالیتهای انجام شده (پیشرفت واقعی تایید شده) و فعالیتهای باقیمانده (اوزان باقیمانده) بصورتی بروزرسانی پروژه در زمان شروع بایستی برابر با پیشرفت واقعی باشد.
- نکته دوم اینکه در تهیه برنامه ریزی مجدد شروع و پایان فعالیتهای انجام شده از تاریخ شروع پیمان تا زمان تهیه برنامه Replan می باشد.
- نکته سوم اینکه در تهیه Replan زمان پایان متناسب با ابلاغ تمدید پیمان ناشی از تاخیرات مجاز می باشد.
همانطور که نمودار بالا مشاهده می گردد میزان تاخیرات بوجود آمده ۸/۸ می باشد حال با توجه به موارد گفته شده امکان تمدید مدت پیمان وجود دارد و کارفرما محالفتی ندارد و پس از تمدید پیمان از تاریخ تیر ماه نسبت به ۷۴ درصد باقی مانده به ماههای باقیمانده (بهمراه زمان تمدید) برنامه ریزی می گردد.
تعریف و کاربرد برنامه جبرانی در پروژه‌های عمرانی
برنامه جبرانی در پروژه‌هایی که زمان اتمام آن برای کارفرما حائز اهمیت است، مانند احداث هتل یا مرغداری، بسیار مهم است. در این پروژه‌ها، به دلیل اهمیت شروع بهره‌برداری برای کسب درآمد، امکان تمدید پروژه وجود ندارد و بنابراین، در صورت بروز تاخیر، باید تمام تلاش برای جبران تاخیر در همان بازه زمانی اولیه پیمان به کار گرفته شود.
مثال عملی برای توضیح برنامه جبرانی
باهم یک مثال مرور کنیم
پروژه ایی در مدت ۱۰ با پیشرفت تجمعی زیر برنامه ریزی گردیده است.
حال با توجه به شروع پروژه میزان پیشرفت هر یک از ماهها بصورت زیر محاسبه و در کنار نمودار جهت مقایسه به شرح زیر قرار می گیرد.
با توجه به میزان پیشرفت واقعی بدست آمده مشاهده می گردد که میزان ۸/۸ درصد تاخیرات بوجود آمده است و از طرفی هم با توجه به اهمیت زمان اتمام کار و شروع بهره برداری پروژه امکان تمدید پیمان وجود ندارد و بایستی در همان مدت باقیمانده فعالیتها به اتمام برسد. حال در این وضعیت با توجه به پیشرفت ۲۶ درصدی پروژه نسبت به برنامه ریزی وزن باقیمانده تا زمان اتمام برنامه ریزی کرد
پیشرفت باقیمانده ۷۴=۲۶-۱۰۰
زمان باقیمانده : ۶ ماه
هرکدام از فعالیتها با توجه به میزان وزن باقیمانده بایستی برنامه ریزی گردند که در نهایت نمودار پیشرفت آن مانند شکل زیر بدست می آید.
تعریف و کاربرد زمانبندی مجدد – ری اسکژول در پروژه‌های عمرانی
در حین اجرای کار ممکن است در ی سری از فعالیتها بنا به دلایلی عفب افتادگی ایجاد گردد و بایستی برای ادامه فعالیتهای پروژه، فعالیتی که عقب افتادگی در آن ایجاد شده را زمانبندی چدید داده تا بتواند آن فعالیت را به اتمام رساند به این فرآیند زمانبندی مجدد یا ری اسکژول گفته می شود
استفاده از روش‌های وزنی در گزارش‌دهی برنامه زمانبندی در Primavera مطابق با Microsoft Project
مقدمه‌ای بر روش‌های مقایسه بر اساس وزن در MSP
یکی از روش‌های مرسوم در گزارش‌دهی برنامه زمانبندی، به‌خصوص در نرم‌افزار Microsoft Project (MSP)، استفاده از روش‌های مقایسه بر اساس وزن است. این روش‌ها به مدیریت پروژه کمک می‌کنند تا بر اساس معیارهای مختلف وزنی، فعالیتهای پروژه را ارزیابی کنند.
انواع وزن‌ها در روش مقایسه
چهار نوع وزن اصلی به عنوان معیار مقایسه در MSP تعریف می‌شوند:
- وزن ریالی: محاسبه وزن ریالی با توجه به هزینه هر یک از فعالیتها و هزینه کل فعالیت.
- وزن زمانی: تعیین وزن زمانی بر اساس زمان هر فعالیت و زمان کل فعالیت.
- وزن فیزیکی: تعریف وزن فیزیکی برای پروژه‌های همگن و غیرهمگن، با توجه به واحدهای مختلف.
۱۰۰ × (مقدار کل پروژه × مقدار هر یک از فعالیتها ) = وزن فیزیکی
تفاوت استفاده از روش‌های وزنی در MSP و Primavera
در حالی که این روش‌های وزنی در Microsoft Project رایج هستند، در Primavera برای پروژه‌های با مبلغ بالا استفاده از آن‌ها توصیه نمی‌شود. این تفاوت در کاربرد بین دو نرم‌افزار بر اساس نیازها و خصوصیات هر پروژه تعیین می‌گردد.
اصول محاسبه تاخیرات مالی در مدیریت پروژه‌های عمرانی: همپوشانی در برابر جمع جبری
فرآیند دریافت حق‌الزحمه توسط پیمانکاران
در طول پروژه‌های عمرانی، پیمانکاران به صورت ماهانه مسئول تهیه و ارسال صورت‌وضعیت‌های کارکرد موقت و قطعی هستند تا حق‌الزحمه خود را دریافت کنند. این فرآیند، که در قلب مدیریت مالی پروژه قرار دارد، برای حفظ جریان نقدینگی و پیشبرد پروژه حیاتی است.
چالش‌های مواجهه با تاخیر در پرداخت
گاهی اوقات، کارفرما ممکن است به دلایل مختلف قادر به پرداخت به‌موقع صورت‌وضعیت‌ها نباشد. این تاخیرات می‌توانند باعث توقف یا کاهش پیشرفت پروژه شوند، زیرا تزریق مالی به پروژه به تعویق می‌افتد.
راهنمای قانونی برای تاخیرات پرداخت
مطابق با ماده ۳۰ شرایط عمومی پیمان، تاخیرات ناشی از عدم پرداخت صورت‌وضعیت‌ها و پیش‌پرداخت‌ها، که خارج از کنترل پیمانکار است، می‌تواند به افزایش مدت پیمان منجر شود. این بخش به شرح و تحلیل این قوانین و چگونگی محاسبه تاخیرات پرداخت می‌پردازد.
محاسبه تاخیرات بر اساس دستورالعمل ۵۰۹۰
دستورالعمل ۵۰۹۰، صادره از سوی سازمان برنامه و بودجه، روش محاسبه تاخیرات پرداخت در پروژه‌های عمرانی را تعیین می‌کند. بخش ۳ این بخشنامه به تفصیل در مورد روش محاسبه تاخیرات بحث می‌کند.
ارزیابی و مدیریت تمدید پیمان‌ها
در صورت وقوع تاخیر در چندین صورت وضعیت و پیش‌پرداخت، مدت تمدید پیمان بر اساس مجموع مدت‌های تمدیدی محاسبه می‌شود. این روش، که در مواردی که چندین مطالبه پیمانکار در یک بازه زمانی معین پرداخت نشده است نیز اعمال می‌شود، به طور موثر به مدیریت ریسک مالی کمک می‌کند.
تبصره – روش فوق همچنین در حالت هائیکه در یک مقطع زمانی معین چند فقره مطالبات پیمانکار پرداخت نشده باشد مورد عمل قرار خواهد گرفت . لکن در این حالت با مجموع مدت تمدید از مدت زمان واقع بین “اولین تاریخ پرداخت طبق پیمان “و تاریخ واقعی آخرین پرداخت در مقطع مورد عمل بیشتر نخواهد بود .
آنالیز مدت فعالیت در برنامه زمانبندی- msp و پریماورا P6
یکی از قسمتهای تهیه برنامه زمانبندی با نرم افزار های msp یا مایکروسافت پروجکت و پریماورا P6 بدست آوردن مدت فعالیت می باشد روش های مختلفی جهت بدست آوردن مدت فعالیت وجود دارد که در این ویدئو باهم بیشتر آشنا خواهیم شد
انواع تقویم در مایکروسافت پروجکت در تهیه برنامه زمانبندی
یکی از دیگر از مراحل تهیه برنامه زمانبدی با نرم افزار مایکروسافت پروجکت -msp و همچنین پریماورا -p6 ساخت تقویم می باشد در کل ما سه نوع تقویم به تتعدا مختلف تقویم می توانیم در نرم افزار ایجاد کنیم
- تقویم کلی
- تقویم منابع
- – تقویم پروژه
کسب اطلاعات بیشتر در ویدیو ملاحظه کنید.
راهنمای کامل تنظیمات تقویم کاری در Microsoft Project (MSP): نکات و ترفندها
تنظیم دقیق تقویم‌ها در Microsoft Project (MSP): راهنمای کامل
مقدمه‌ای بر ساخت تقویم‌های کاری در MSP
اولین و مهم‌ترین قدم در تهیه برنامه زمانبندی با استفاده از نرم‌افزار Microsoft Project (MSP)، ساخت تقویم کاری مخصوص به پروژه یا فعالیتها است. در MSP سه نوع تقویم قابل ایجاد هستند:
- تقویم کلی: این تقویم شامل سیاست‌های کلی مدیر پروژه در خصوص ساعات کاری است که تمامی افراد و منابع در پروژه ملزم به پیروی از آن هستند.
- تقویم منابع: در صورتی که منابع( منابعی که پرداخت آن بر اساس زمان باشد) به دلیلی نتوانند مطابق با تقویم کلی عمل کنند و نیاز به تقویم کاری مجزا داشته باشند، تقویم اختصاصی برای آن‌ها تعریف می‌شود.بعنوان مثال شما برای پروژه تون نیاز به نقشه بردار دارید و نقشه بردار امکان اینکه تمام وقت با پروژه شما همکاری نماید را ندارد به ناگزیر بایستی یک تقویم با ساعات کاری نقشه بردار ایجاد و به فعالیتهایی که میاز به نقشه بردار دارند اختصاص دهید.
- تقویم فعالیت: در صورتی که فعالیتی به دلیلی نتوانند مطابق با تقویم کلی عمل کنند و نیاز به تقویم کاری مجزا داشته باشند، تقویم اختصاصی برای آن فعالیت تعریف می‌شود. بعنوان مثال پروژه شما در یک منطقه با بار ترافیکی قرار دارد و بتن ریزی در ایام هفته امکان پذیر نمی باشد لذا بایستی برای بتن روزی تقویم مجزا ساخته شود و فعالیتهای پیش نیاز با آن هماهنگ شوند
تنظیمات ایجاد تقویم در MSP
یکی از نکات حیاتی در تنظیم تقویم در MSP، توجه به جزئیات تنظیمات است. اگر این تنظیمات به درستی اعمال نشوند، کل برنامه زمانبندی ممکن است دچار اشتباه شود. مراحل زیر را برای تنظیم دقیق تقویم دنبال کنید:
- تنظیمات مربوط به پنجره Schedule:
- انتخاب ماه شروع سال مالی در قسمت ‘Fiscal years starts in’.
- تنظیم روز شروع هفته در قسمت ‘Week starts on’.
- مشخص کردن ساعت شروع و پایان پیشفرض در قسمتهای ‘Default start time’ و ‘Default end time’.
- تعیین تعداد ساعات کاری در روز و هفته در قسمتهای ‘Hours per day’ و ‘Hours per week’.
- مشخص کردن تعداد روزهای کاری در ماه در قسمت ‘Days per month’.
اهمیت دقت در تنظیمات تقویم
توجه به این تنظیمات از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است زیرا اطلاعات نادرست در تنظیمات می‌تواند کل برنامه زمانبندی را تحت تاثیر قرار دهد. اطمینان حاصل کنید که پس از ایجاد تقویم، تنظیمات فوق را با دقت اعمال نمایید.
راهنمای نصب پریماورا – Primavera
نرم‌افزار پریماورا – P6 یکی از نرم‌افزارهای تخصصی در زمینه برنامه‌ریزی و کنترل پروژه است. این نرم‌افزار در ماهیت و هدف با نرم‌افزار مایکروسافت پروجکت مشترک است، اما در چندین جنبه تفاوت دارد که از جمله موارد زیر می‌باشد:
- بانک اطلاعاتی: در نرم‌افزار پریماورا، بانک اطلاعاتی پیش‌بینی شده است که در نرم‌افزار مایکروسافت پروجکت (MSP) این قابلیت وجود ندارد. این امکان به کاربر این فرصت را می‌دهد تا تمامی مستندات پروژه را از جمله قراردادها، نقشه‌ها، دستورکارها و موارد دیگر را بایگانی نماید.
- کنترل چند پروژه: یکی دیگر از تفاوت‌های نرم‌افزار پریماورا P6 با MSP در کنترل و برنامه‌ریزی پروژه‌ها است. در پریماورا، می‌توان چندین پروژه را به صورت مستقل برنامه‌ریزی و کنترل کرد، در حالی که در MSP تنها یک پروژه را می‌توان رصد کرد.
- ساختار سازمانی و پروژه‌ای: با توجه به اختلاف‌های فوق، در نرم‌افزار پریماورا P6 می‌توان چارت سازمانی افراد و پروژه‌ها را تعریف کرد، در حالی که در نرم‌افزار MSP چنین قابلیتی وجود ندارد.
- مبنای ارائه گزارش پیشرفت: در نرم‌افزار MSP مبنای گزارش دهی براساس زمان سپری شده است و به شکل مدت زمانی و درصدی بیان می‌شود، در حالی که در نرم‌افزار پریماورا P6 بر مبنای پیش‌بینی مدت زمان باقیمانده تعریف می‌شود.
نصب این نرم‌افزار نیز با توجه به نوع برنامه و دیتابیس آن کمی متفاوت از نصب نرم‌افزار مایکروسافت پروجکت است. در این ویدیوی آموزشی، نحوه نصب این نرم‌افزار را آموزش داده‌ایم که امیدواریم مفید بوده باشد.
راهنمای محاسبه وزن ریالی در برنامه زمانبندی پروژه‌ها
اهمیت وزن ریالی در سنجش پیشرفت پروژه‌ها
وزن ریالی یکی از معیارهای کلیدی و پرکاربرد در پروژه‌ها است که برای سنجش و مقایسه پیشرفت ریالی پروژه‌ها در بازه‌های زمانی مختلف به کار می‌رود. در هر برنامه زمانبندی، به‌ویژه در نرم‌افزارهایی مانند Microsoft Project (MSP)، محاسبه وزن ریالی به عنوان یک ابزار مهم برای ارزیابی پیشرفت ریالی پروژه در نظر گرفته می‌شود.
فرمول صحیح محاسبه وزن ریالی
محاسبه وزن ریالی بر اساس فرمول زیر انجام می‌شود:
وزن ریالی=هزینه هر یک از فعالیت‌هاهزینه کل پروژهوزن ریالی=هزینه کل پروژههزینه هر یک از فعالیتها این فرمول به ما امکان می‌دهد تا وزن هر فعالیت را در قیاس با کل بودجه پروژه بسنجیم.
کاربرد وزن ریالی در برنامه زمانبندی
با استفاده از وزن ریالی، مدیران پروژه می‌توانند تفاوت بین پیشرفت برنامه‌ریزی شده و وضعیت فعلی پروژه را مورد تجزیه و تحلیل قرار دهند. این اطلاعات برای تصمیم‌گیری‌های استراتژیک و تعدیل برنامه‌های آینده پروژه حیاتی است.
هزینه کل ÷ مبلغ هزینه هر یک از فعالیت ها
ساخت تقویم شمسی در پریماورا Primavera –
نرم افزار پریماورا به طور پیشفرض دارای تقویم شمسی نمی‌باشد، اما می‌توانید با اقدامات مناسب تقویم شمسی را در برخی از قسمتهای آن فعال کنید. در این آموزش، ما به شما نحوه تبدیل نمای گانت در پریماورا به تقویم شمسی را آموزش می‌دهیم.
در این آموزش می خواهیم در خصوص شمسی ساز نمودن نمای گانت در پریماورا بپردازیم.
گام ۱: ورود به بخش تنظیمات
ابتدا به بخش Admin وارد شوید و سپس به بخش Financial Periods رفته و کلیک کنید.
گام ۲: افزودن دوره‌های زمانی
در این مرحله، گزینه ADD را انتخاب کرده و ماههای مرتبط با برنامه زمانبندی خود را بر اساس تقویم میلادی وارد کنید. در نهایت، نام هر دوره را مطابق با ماه شمسی تغییر دهید.
گام ۳: تغییر فونت به فارسی
روی یکی از دوره‌های زمانی کلیک راست کنید و فونت را به فارسی تغییر دهید، مطابق تصویر.
گام ۴: اعمال تغییرات
ok را بزنید و از پنجره خارج شوید.
گام ۵: تبدیل نمای گانت به تقویم شمسی
حالا روی نمای گانت خود راست کلیک کرده و گزینه Timescale را انتخاب کنید.
گام ۶: تنظیمات تقویم شمسی
- ابتدا در مرحله اول، فونت را به فارسی تنظیم کنید.
- سپس در Date interval گزینه month/Financial Periods را انتخاب کنید.
حالا شما تقویم شمسی را در نمای گانت پریماورا خود فعال کرده‌اید.
در ادامه می توانید فیلم ضبط شده آن را ملاحظه فرمایید.
غیرفعال کردن فعالیت در نرم افزار مایکروسافت پروجکت– msp
در یک پروژه ممکن هست بنا به هر دلیلی فعالیتی که در برنامه زمانبندی اولیه و تائید شده ابلاغی لحاظ گردیده است حذف گردد. برای اینکه تاثیر آن در برنامه زمانبندی و همچنین برنامه اولیه تغییر نگردد نسبت به غیرفعال نمودن آن به روش فوق اقدام می گردد.